Soortenonderzoek

Omgevingswet

In Nederland is de bescherming van inheemse dier- en plantensoorten opgenomen in de Omgevingswet. Bij het plannen van een ruimtelijke ingreep, kan het voorkomen dat je geconfronteerd wordt met de mogelijke aanwezigheid van een beschermde soort. In dat geval kan nader soortonderzoek uitslag geven of de betreffende soort ook daadwerkelijk voorkomt in het gebied. De vorm van het onderzoek verschilt per soort en wordt opgesteld en uitgevoerd volgens landelijke richtlijnen en protocollen. Hiermee wordt de geldigheid van het onderzoek gegarandeerd en kan het voorkomen van beschermde soorten in een gebied effectief worden uitgesloten.

Vraag nu een soortspecifiek onderzoek aan
Terug

Soorten

Dankzij ons omvangrijke en ervaren veldwerkteam kunnen we snel grootschalige onderzoeken naar uiteenlopende dier- en plantensoorten uitvoeren. Veelvoorkomend is onderzoek naar de aanwezigheid van vleermuizen, gierzwaluwen en huismussen. Bovendien maken we gebruik van een efficiënt systeem, waardoor we kort na uitvoering van het onderzoek gedetailleerde rapportages kunnen opleveren. Wij behandelen de volgende soorten:

Vleermuis onderzoek

Grondgebonden zoogdieren

Gierzwaluw onderzoek

Huismus onderzoek

Broedvogel onderzoek

Reptielen en amfibieën

Vissen onderzoek

Ongewervelden onderzoek

Flora onderzoek

Vleermuizen

In Nederland leven meerdere soorten vleermuizen. Deze verschillende soorten hebben gemeen dat ze een essentiële rol spelen in het ecosysteem, namelijk als insecteneters. Hierdoor zijn ze voor de mens nuttig als natuurlijke bestrijders van (plaag)insecten.

Lees meer over de vleermuis

Grondgebonden zoogdieren

Steenmarters, dassen, egels en muizen zijn voorbeelden van grondgebonden zoogdieren. Deze zoogdieren zijn van groot belang voor onze natuur. Ze vervullen verschillende rollen, zoals het verspreiden van zaden, het beluchten van de bodem en het beheersen van populaties van andere soorten.

Lees meer over grondgebonden zoogdieren

Gierzwaluw

Een voorbeeld van een vogelsoort wiens nest wettelijk jaarrond beschermd is, is de gierzwaluw. Het nest is dus ook beschermd als de gierzwaluw niet in Nederland is. Deze bijzondere vogelsoort vliegt vrijwel zijn hele leven en migreert jaarlijks van Afrika naar Nederland om in ons land te broeden voordat ze weer terugvliegen naar Afrika.

Lees meer over gierzwaluwen

Huismus

Een belangrijke vogelsoort in Nederland wiens nest wettelijk jaarrond beschermd is, is de huismus. Deze vogelsoort maakt jaarrond gebruik van zijn nest en is hier erg gehecht aan. De vogels blijven meestal binnen honderden meters gedurende hun hele leven en ook hun jongen maken na het uitvliegen een nestje binnen een straal van 1,5 tot 5 kilometer van het ouderlijk nest.

Lees meer over de huismus

Broedvogelonderzoek

Er zijn een hoop beschermde vogelsoorten in Nederland. Er zijn soorten met een jaarrond beschermd nest, zoals de nesten van bepaalde roofvogels waaronder uilen. Vogels waarvan het nest jaarrond beschermd zijn, is maar een kleine groep. Veel vogelsoorten bouwen elk jaar een nieuw nest of zijn aardig veerkrachtig in het zoeken van een nieuwe nestlocatie, maar deze vogels zijn extra kwetsbaar tijdens het broeden.

Reden van bescherming

Om deze reden zijn alle broedende vogels wettelijk beschermd, dit geldt ook voor zeer algemene vogelsoorten zoals merels, kauwen en duiven. Als er binnen het broedseizoen werkzaamheden plaats gaan vinden die broedende vogels kunnen verstoren, is een broedvogelcontrole cruciaal om vooraf inzicht te krijgen in de locaties van broedende vogels en om voor deze nestlocaties een doelgericht plan op te stellen om de beoogde werkzaamheden door te laten gaan zonder deze vogels te verstoren. Op deze manier worden zowel veelvoorkomende als bedreigde soorten het broedseizoen doorgeholpen, want elke soort kan onder ongunstige omstandigheden drastisch afnemen in aantallen tot dat zelfs algemene soorten uiteindelijk als zeldzaam eindigen.

Onderzoeksmethodiek

In Nederland worden over het algemeen twee methodes gehanteerd voor broedvogelonderzoek. Dit is het Broedvogel Monitoring Project (BMP) en kolonievogel onderzoek. Iedereen die vogels kan herkennen op zicht en geluid mag meedoen aan dit type onderzoek, al is in sommige gevallen meer kennis en ervaring vereist. SOVON heeft voor deze onderzoeken uitgebreide handleidingen en richtlijnen opgesteld.

Tot slot bestaan er ook nog broedvogelcontroles. Dit is een verplichte controle die plaatsvindt voorafgaand aan storende werkzaamheden die niet buiten het broedseizoen plaats konden vinden.

Onderzoek en periode

Verschilt per soort, maar in principe wordt februari t/m juli aangehouden voor de meeste soorten.

Reptielen & Amfibieën

Reptielen, zoals de zandhagedis en de adder, spelen een belangrijke rol in de Nederlandse natuur. Zo zijn ze als zowel prooi als predator van ecologisch belang. Amfibieën, zoals kikkers, padden en salamanders, zijn cruciaal voor het ecologisch evenwicht omdat ze fungeren als indicatorsoorten voor de gezondheid van ecosystemen. Ze leven zowel in water als op het land en zijn bijzonder gevoelig voor vervuiling, klimaatverandering en verlies van leefgebied.

Lees meer over reptielen en amfibieën

Vissen

Onder de vissen zijn er minder bekende vissoorten, zoals de beekprik en de grote modderkruiper. Ze dragen bij aan het ecologisch evenwicht door te fungeren als prooi en predator.

Reden van bescherming

In Nederland staan ze helaas sterk onder druk door de sterke afname van geschikt habitat, als gevolg van menselijk ingrijpen in watersystemen. Denk bijvoorbeeld aan het normaliseren van beeksystemen, watervervuiling, baggerwerkzaamheden, verdroging en drainage. De kans op geheel uitsterven van sommige van deze soorten is reëel en om de soorten te kunnen behouden is de huidige wettelijke bescherming een vereiste. Beheer- en inrichtingsmaatregelen voor het behoud en de uitbreiding van populaties is noodzakelijk en soortgericht onderzoek, als de soorten potentieel negatieve effecten kunnen ervaren door ruimtelijke ingrepen, behoort hier ook toe. Als dergelijke soorten in het water voorkomen, dan zijn deze soorten het levende bewijs voor een goede waterkwaliteit.

Onderzoeksmethodiek

Onderzoek naar vissen wordt onder andere uitgevoerd met het gebruik van eDNA, zenders en schepnetten. Welke methode wanneer wordt toegepast, verschilt per soort en doel van het onderzoek. Voor het in kaart brengen van soorten is eDNA of schepnetten doorgaans de gebruikte onderzoeksmethode. Wanneer gericht onderzoek gedaan moet worden naar het gebruik van bijvoorbeeld aanwezige waterwegen door een of meerdere soorten, kan het gebruik van zenders toepasselijk zijn.

Onderzoek en periode

Verschilt per soort, maar kan jaarrond.

Ongewervelden

Sommige soorten insecten hebben een gevoelige status als het gaat om de populatiegrootte en hebben wettelijke bescherming nodig om niet snel in aantallen af te nemen. Dit gaat om een breed scala aan soorten. Hierbij kan je denken aan vlinders (zoals de grote vos en de teunisbloempijlstaart), libellen (zoals de beekrombout en de bosbeekjuffer), sprinkhanen (zoals de zadelsprinkhaan) en kevers (zoals de vermiljoenkever en het vliegend hert). Naast insecten, zijn er ook beschermde soorten slakken, namelijk de platte schijfhoren, nauwe korfslak en zeggekorfslak. 

Reden van bescherming

Insecten zijn van cruciaal belang voor de biodiversiteit en de voedselproductie. Ze bestuiven planten, helpen bij de afbraak van organisch materiaal en vormen een belangrijke voedselbron voor andere dieren. Ook slakken zijn zeer nuttig. Deze dieren ruimen ook dood organisch materiaal kleine insecten op. Doordat deze kleine beestjes gauw over het hoofd gezien worden, is het benadrukken van hun beschermde status des te belangrijker.

Onderzoeksmethodiek

Onderzoek naar ongewervelden vereist voornamelijk een goede soortenkennis, omdat determinatie bij een groot aantal soorten afhankelijk is van subtiele kenmerken. Determinatie wordt voornamelijk gedaan op basis van zicht en geluid. Voor moeilijk te bepalen soorten is vangen vaak vereist. Die kan met behulp van onder andere vallen en netten.

Onderzoek en periode

Mei t/m september

Flora

Planten vormen de basis van vrijwel elk ecosysteem en zijn essentieel voor het behoud van biodiversiteit. Ze bieden voedsel, beschutting en leefruimte aan tal van andere soorten. Veel plantensoorten in Nederland zijn echter bedreigd door urbanisatie, landbouwpraktijken en klimaatverandering. De Wet natuurbescherming biedt wettelijke bescherming aan bedreigde plantensoorten en hun leefgebieden. Deze bescherming is bedoeld om het verlies van zeldzame flora te voorkomen en ervoor te zorgen dat planten hun cruciale rol in de ecologische gemeenschap kunnen blijven spelen.

Onderzoeksmethodiek

Flora onderzoek vereist kennis van zowel de soort als het leefgebied. Onderzoek en determinatie worden gedaan op zicht. Onderzoek naar flora en vegetatie kan voor verschillende doeleinden worden uitgevoerd en loopt hierdoor erg uiteen in schaal, werklast en complexiteit. Voor quickscans heeft onderzoek naar flora het doel om hierbij de beschermde soorten binnen het plangebied in kaart te brengen. Hierbij hoort niet alleen veldwerk, maar ook een deel bureauonderzoek. Onderzoek dat een veel grotere werklast vereist, zijn vegetatieopnamen en monitoring van vegetatieontwikkeling. Dit zijn meerjarige projecten en beslaat vaak grotere gebieden die ieder jaar op dezelfde wijze onderzocht moeten worden. Op basis van gegevens uit deze onderzoeken worden veelal vegetatiekarteringen gemaakt. Hierbij wordt de ligging en omvang van verschillende vegetatietypen binnen een gebied in een digitale kaart verwerkt.

Onderzoeksperiode

Jaarrond

Onderzoeksperiodes

Veelgestelde vragen

Soortspecifiek onderzoek is een ecologisch onderzoek dat zich richt op één of meerdere specifieke beschermde diersoorten binnen een bepaald gebied, vaak het plangebied. Het doel van dit onderzoek is om inzicht te krijgen in het voorkomen van deze soort of soorten in het gebied, en welke (essentiële) functies het plangebied voor de onderzochte soorten biedt.

De kosten van een soortspecifiek onderzoek zijn erg afhankelijk van de betreffende soort of soorten waarop mogelijk effecten worden verwacht met de geplande werkzaamheden, wat deze soorten voor onderzoeksintensiteit vragen en wat voor kennis en eventuele apparatuur er benodigd is om de soort(en) te onderzoeken.
Voor sommige soorten is een veldbezoek van een uur voldoende om aan- of afwezigheid aan te tonen en voor een ander soort moet er gedurende verschillende periodes in het jaar een 5-tal veldbezoeken uitgevoerd worden. Ook is het tijdstip van de onderzoeken sterk meebepalend in de prijs. Zo zijn nachtelijke onderzoeken voor vleermuizen duurder dan een huismus onderzoek overdag. De kosten kunnen lopen dus erg uiteen.

Dit hangt van de soort af. Maar voor verreweg de meeste soorten is er soortspecifiek onderzoek nodig om vast te stellen of de Wet met de geplande werkzaamheden overtreden gaat worden. Voor sommige soorten, zoals kleine marterachtigen, kan soms al direct met de ontheffingsaanvraag gestart worden zonder eerst aan- of afwezigheid aan te tonen.

Het onderzoek wordt altijd uitgevoerd door middel van één of meerdere veldbezoeken door één of meerdere personen. Zo kan het zijn dat er overdag iemand op één dag langs komt om wildcamera’s op te hangen en 6 weken later terug komt om deze op te halen en de beelden te analyseren, of dat er midden in de nacht twee of meerdere personen tijdens een twee uur durend bezoek een gebied gaan inventariseren op de aanwezigheid van vleermuizen. Ook hierin is het dus sterk soort afhankelijk van hoe het onderzoek precies wordt uitgevoerd.

Staat uw vraag er niet tussen? Laat het ons weten. We helpen u graag verder.

Neem contact op
Vleermuis in spouwmuur

Aanvraag soortspecifiek onderzoek

Vraag nu een soortspecifiek onderzoek aan!

Soortonderzoek

Stap 1 van 4

Uw gegevens

Naam(Vereist)